Karşı Gazete kapandı

9 Şubat’ta ‘Yalana Karşı Gerçeğin Gazetesi’ sloganıyla çıkan Karşı’nın yayın hayatı 66 gün sürdü. Gazeteden geriye, haklarını almak için binayı terk etmeyip Karşı Direniş’i çıkaran gazeteciler, Ağaoğlu reklamıyla başlayan tartışma ve “Muhalif basın baskılara dayanamıyor mu?” sorusu kaldı.

“Karşı Gazetesi’nin en büyük ideali bin kopyası bile olmayan Gezi Postası’nın yaptığı işi makro planda hayata geçirmektir. Fakat şu anlama da gelmesin, biz kendimize Gezi Parkı gazetesi demiyoruz. Çünkü Gezi Parkı ete kemiğe bürünmesi mümkün olmayan bir mücadeledir. Gezi bir idealdir, yaşam modelidir. Biz bu yaşam modeline, ideale inanıyoruz. Gezi gazetesi yapıyoruz demek büyük bir iddiadır. Çünkü eksiklerimiz olacak, hatalar yapacağız ve bunları tolere etmeye çalışacağız.”

Karşı Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Eren Erdem, Metro Gazetesi’nden Banu Kibar’a yaptığı açıklamada çıkış amaçlarını böyle özetliyordu. 96 gazeteciyle yola koyulan, İstanbul’da Kutlu Esendemir’i, Ankara’da İlhan Taşçı’yı transfer eden gazetenin tiraj hedefi “200 bin” olarak açıklanmış, bu rakam ilk gün 46 bin olmuştu. İlerleyen günlerde tiraj meselesi hep gündeme geldi. Gazetenin bayilerce engellendiği, yaygın dağıtım yapamadığı tartışmanın nirengi noktasıydı.

Gezi’den isimler

Kadrosunda Şebnem Sönmez, Levent Üzümcü, İhsan Eliaçık, Abdüllatif Şener, Ramize Erer, Kaan Sezyum, Barış Pehlivan, Barış Terkoğlu, Serdar Akinan, Hicran Şenel, Sevim Gözay, Evrim Güvenç ve Yalçın Çakır’a yer veren gazete “Alo Fatih! Yaşar Nuri’yi dinliyor musun?” manşetiyle raflarda yerini aldı.

İçişleri Bakanı Muammer Güler’in oğluyla yaptığı telefon görüşmesine “Barış Paraları Sayıyor musun?” haberiyle yer veren gazetenin yine Güler’in Teoman Dudak isimli gümrük memuruyla yaptığı telefon görüşmesi için attığı “Senin Önüne Yatarız Be Teoman” manşeti büyük ses getirdi. Karşı, çıktığı günden itibaren önyargı ve eleştirilerin hedefiydi. Gazetenin sermayesi başından beri en çok sorgulanan konu oldu. Sermayesinin Türkiye Caferilerinden geldiği konuşulan gazete için hükümete yakın medya organları ‘Cemaatin yeni gazetesi’ iddiasında bile bulundu..

Ağaoğlu reklamıyla başlayan kriz

Gazete kendisine yönelik eleştirilerle uğraşırken reklam sıkıntısı da çekmeye başladı.

CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran’ın Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın yanıtlaması istemiyle verdiği önerge, Karşı’nın reklam alamama sorununu ortaya koyuyordu:

“Basın İlan Kurumu aracılığıyla Karşı’ya hiç reklam/ilan gönderildi mi? Yandaşların aldığı aylık resmi ilanlar ne kadar? Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü Karşı gazetesinin akreditasyonunu niçin yapmadı? Bağımsız Tiraj Denetim Bürosu niçin Türkiye’de kurulmuyor?”

Ağaoğlu İnşaat reklamı önemli bir kırılma noktası oldu. Yazarlardan Şebnem Sönmez, Ece Zereycan, İhsan Eliaçık ve Deniz Evin sosyal medya aracılığıyla gazeteden ayrıldıklarını açıkladı.?İhsan Eliaçık, “Artık yazılarımı reklam almayan yerlerde yayınlayacağım” derken, ayrılanlara Eren Erdem şöyle yanıt veriyordu:

“Gazetemiz piyasaya çıkar çıkmaz, ‘doğrudan dağıtımı engellendi.’ Tabii bunları gazeteye erişebilen dostlarımız pek bilmiyorlar. Günlerce, gecelerce binada sabahladık. İmtiyaz sahibinden, çaycısına… 25.000 bayiyi tek tek inceleyerek, yapılanlara baktık. Giden gazetelerin, sümen altı edildiğini gördük. Bayilerin büyük çoğunluğunun böylesi yollara tevessül ederek bizi engellediğine tanıklık ettik… (…) ‘Editöryel bağımsızlık başka bir şeydir.’ Mali dengeler başkadır. Biz, kim reklam verirse versin, ‘eğer yayın çizgimize müdahale etmiyorlarsa yayınlarız.’ Çizgimiz ortadadır, yapılanlar gayet net ortadadır!”

Reklam almakta yaşadıkları zorlukları anlatırken, gazetenin karşılaştığı engellemelere de değinen Eren Erdem, 9 Nisan’da istifa etti. Istifa ederken Medyatava’ya yaptığı açıklamada “Gazetede gözle görülen bir tiraj düşüklüğü var. Çok açık bir ruh ve kan değişikliğine ihtiyacımız vardı. Benim genel yayın yönetmenliğinden istifa etmem bu karar doğrultusundandır. Bu karardan sonra Karşı Gazetesi kendini geliştirir ve yeni ataklar yaparsa bunun tiraja da yansıyacağını düşünüyorum.” diyordu.

Bu istifanın ardından 14 Mayıs’ta gazetenin son sayısı “Veda değil hoşçakal” manşetiyle çıktı. Çalışanlar kapanma kararından habersiz oldukları gerekçesiyle binayı işgal etti, ödemeler yapılana kadar ayrılmayacaklarını açıkladı.

Çalışanların imzaladığı sözleşme gereğince gazete 3 aydan önce kapandığı için tazminat hakları da bulunmuyor.

Gazetenin imtiyaz sahibi Turan Ababey kapanma kararının ardından yaptığı açıklamada tiraj düşüklüğünden yakındı:

“Ne cemaat, ne paralel yapı, ne siyasetçi ne de herhangi bir partiden destek almadım ve asla böyle bir beklentim ya da talebim olmadı. Aksini iddia edenlerle her platformda yüzleşmeye ve hesaplaşmaya hazırım. İlk sayımızda aldığımız tirajdan (42500) bugünkü tirajımıza (9500) düşmemizde emeği geçen ve bizleri bu sürece getiren herkesi de Allah’a havale ediyor ve sükûnetimi muhafaza ediyorum.”

40 çalışan, kapanma kararının alındığı günden bu yana gazetede dönüşümlü olarak kalıyor, basın tarihinde bir ilki gerçekleştirerek haklarını almadan gitmeyi reddediyor. Gazete “Karşı Direniş” adını aldı. Talepler en az bir yıl boyunca finanse edileceği açıklanan gazeteden doğan mağduriyetlerinin giderilmesi, tazminat haklarının verilmesi ve ücretlerin ödenmesi.

İki aylık ömrüne çok tartışma sığdıran gazetenin kapanma süreci de yeni tartışmaları tetikleyecek gibi.

Gazetede nöbet tutanlardan Ece Çelik: Hiç açıklama yapılmadı

“Geçen pazar gayet normal bir iş günü gibi gazeteye gittim, sabah toplantısından sonra sayfalarımı yapmaya başladım. Öğle toplantısında henüz iki gün önce kurucu yayın yönetmeni Eren Erdem’in istifası üzerine atanan Kutlu Esendemir gazetenin kapandığını söyledi. Ancak gazeteden alacağımız maaşlarımız ve yol paralarımız vardı. Ayrıca böyle pat diye gazeteyi kapattığı için almamız gereken ihbar tazminatlarımız bulunuyordu. Patron bize hiçbir açıklama yapmadığı için biz de gazeteden ayrılmamaya karar verdik. Çünkü olay hukuk sürecine kaldı mı Yenibinyıl Gazetesi deneyiminden ve daha pek çok olaydan bildiğimiz gibi paramızı yıllarca alamamamız çok muhtemel. Bu yüzden gazeteden çıkmıyoruz. Geceleri de dönüşümlü olarak orada kalıyoruz. Bu arada bizi bu gazetede çalışmaya ikna eden ve her fırsatta bu gazetenin bir yıl boyunca açık kalacağının ve emekçilerin ücretlerinin ödeneceğinin garantisini veren Eren Erdem’in yanımızda olmadığını söylemeliyim.”

Daha önce de olmuştu

Basında kısa süreli gazete kurma girişimleri ve büyük çapta işten çıkarmalar daha önce de görülmüştü. Yeni Binyıl Gazetesi ani kapatılma kararıyla bu gazetelerin başında geliyor. 1998-2001 yılları arasında yaşanan krizde 11 gazete kapandı. Bu gazeteler ulusal bazda yayın yapan Bugün, Süper Tan, Yeni Günaydın, Ateş, Yeni Yüzyıl, Asabi, Ayyıldız, İlk Haber, Aydınlık, Yeni Gündem ve Yeni Binyıl.

Yazıya bağlantı; Zaman Gazetesi